چکیده
در دوره معاصر جهان عرب بویژه مقطع زمانی سالهای 1800 تا 1950 میلادی یکی از واقعیتهای غیر قابل انکار، نقش ادبا و فرهنگ سازان مسیحی عرب در تولید، توزیع مفاهیم ومضامین و رواج برخی مکاتب ادبی و نیز انتقال فرهنگ غربی از این راهها به جهان عرب است. کاوش در سه سطح عرصه ها و زمینه های فرهنگی از جمله نهادهای فرهنگی، مجامع ادبی و نیز شناخت قالب ها و ساختارهای ادبی نشان می دهد: پدیده سلطه گرایی غرب نسبت به شرق و بویژه کشورهای عربی که اولین حوزه نفوذ و مداخله غرب به شرق بوده، واقعیتی انکار ناپذیر است چنانچه از چالشهای عمیقی بویژه در جریان جنگهای صلیبی میان کشورهای اروپایی و مسلمانان حوزه مدیترانه جریان داشته است. اما از آغاز دوره رنسانس و پس از انقلاب صنعتی این رویارویی به جای آنکه شکل دینی و ایدئولوژیک داشته باشد حیثیتی توسعه طلبانه و سلطه خواهانه داشته است از آن پس زوال امپراتوری عثمانی به عنوان بهترین ساختار سیاسی اجتماعی در میان جوامع اسلامی- عربی که در اثر دو عامل ضعف و سستی درونی ساختار این امپراتوری و اقتدار اروپاییان حاصل آمد، ما حصل سالهای طولانی مبارزه فرهنگی، نظامی و سیاسی دول استعمارگر بوده است.
فهرست مطالب
طرح تحقیق 1
مقدمه 7
بخش اول: ریشه ها و زمینه های تاریخی نفوذ فرهنگ غرب بر جوامع عربی 10
پیشگفتار 11
فصل اول: عوامل نهضت ادبی 15
پیشگامی مصر 16
وضع شام 18
1- مدارس 24
1- 1- لبنان 24
1- 2- مصر 25
1- 3- سایر بلاد عربی 25
2- روزنامه و مجلات 25
2- 1- مصر 25
2- 2- لبنان 26
3- چاپ و چاپخانه 26
4- کتابخانه 27
5- انجمن های علمی و ادبی 27
6- ارتباط و تماس مستقیم با غرب 27
7- ترجمه داستان های غربی 32
7- 1- سیر تحول داستان نویسی در مصر تا جنگ جهانی دوم 39
7- 2- نقد و بررسی سیر تاریخی داستان نویسی در ادبیات نوین 53
8- نمایشنامه 59
9- سینما 60
فصل دوم: شرق شناسی 61
1- مفهوم شرق شناسی 62
1- 1- معنای لغوی استشراق 62
1- 2- معنای اصلاحی استشراق 63
2- پدیده مشرق شناسی 64
3- شرق شناسی 66
4- شرق به عنوان «غیر» 67
5- نمونه های بارز صورت نمایشی شرق 69
6- سیاست و شرق شناسی 70
7- یونان گرایی و مسیحیت به عنوان اجزای بنیادین میراث شرقی ها 70
8- شرق شناسی وارونه 71
9- بومی گرایی 72
نقد و نظر 73
بخش دوم: مکاتب ادبی معاصر 77
فصل اول: مکاتب ادبی غرب 78
1- سیر تحول تاریخی مکاتب ادبی غرب 79
2- مکاتب ادبی مغرب زمین 83
2- 1- کلاسیک 85
2- 2- کلاسیک جدید 88
2- 3- رومانتیسم 91
2- 4- پارناسیسم 96
2- 5- رئالیسم 100
2- 6- رئالیسم سوسیالیستی 102
2- 7- سوررئالیسم 102
2- 8- سمبولیسم 103
2- 9- اگزیستانسیالیسم 106
2- 10- دادائیسم 110
فصل دوم: شعر عربی و مکاتب ادبی غرب 112
1- شعر عربی قدیم 113
1- 1- مکتب «عمود الشعر» 114
1- 2- مکتب نوپردازان 115
1- 3- مکاتب عربی قدیم 116
1- 3- 1 – مکتب صنعت 116
1- 3- 2- مکتب تصنیع 117
1- 3- 3- مکتب تصنع 117
2- شعر عربی معاصر 118
2- 1- کلاسیک نوین در شعر عربی معاصر 119
2- 2- رومانتیسم در شعر عربی معاصر 121
2- 3- رئالیسم در شعر عربی معاصر 125
2- 4- سوررئالیسم در شعر عربی معاصر 126
2- 5- سمبولیسم در شعر عربی معاصر 127
2- 6- اگزیستانسیالیسم در شعر عربی معاصر 132
2- 7- پارناسیسم در شعر عربی معاصر 134
2- 8- دادائیسم در شعر عربی معاصر 135
فصل سوم: گرایش به تامل در ادبیات عرب 136
1- ریشه های گرایش به تامل در دوره معاصر 137
1- 1- احساس حقارت 137
1- 2- بحران ها 139
1- 3- تهاجم فرهنگی 141
1- 4- حس نوگرایی 142
1- 4- 1- نزاع قدیم و جدید 142
نقد و نظر 144
1- 5- مهاجرتها 144
2- شعر تاملی و مکاتب ادبی غرب 147
نقد و نظر 149
2- 1- آیا تامل به معنی قطع رابطه با مسایل بیرونی است؟ 150
بخش سوم: گرایش های نوین ادبیات عربی 152
فصل اول: گرایش های نوین شعر عربی معاصر 153
1- گرایش های نوین موضوعی 155
1- 1- حماسه 156
1- 2- نمایشنامه منظوم 158
1- 3- قصه 162
1- 4- اسطوره 163
2- تحولات موسیقی و ساختار شعر عربی 167
2- 1- شعر منثور 168
2- 2- شعر آزاد 169
2- 3- شعر مدور 170
2- 4- قصیده کلی 172
2- 5- شعر درامی (نمایشی) 173
فصل دوم: گرایش های نوین نثر عربی معاصر 174
1- قصه در ادب عربی معاصر 178
2- سیره نویسی 180
3- نمایشنامه نویسی 181
بخش چهارم: سیری در اندیشه مسیحی عرب 183
فصل اول: اندیشه ادبای مسیحی عرب 184
1- ادبای مهجر 185
1- 1- جبران خلیل جبران 185
1- 1- 1- اسلوب ادبی جبران 185
1- 1- 2- شرق و غرب از نظر جبران 191
1- 1- 3- واقع گرایی جبران 195
1- 2- میخائیل و نعیمه 196
1- 2- 1- اسلوب ادبی نعیمه 196
1- 2- 2- عوامل موثر بر افکار نعیمه 198
1- 2- 3- شرق و غرب از نظر نعیمه 201
1- 3- ایلیا ابوماضی 204
1- 3- 1- شرق و غرب از نظر ابوماضی 204
1- 4- دیانت و رجال مذهبی در ادب مهجر 205
1- 5- مقایسه باورهای دینی مهجر 207
1- 6- زن در ادب مهجر 208
1- 7- عرف و سنت تحمیلی، ازدواج اجباری 208
2- سایر ادبا 211
2- 1- نجیب عازوری 211
2- 2- شبلی شمیل 213
2- 2- 1- شعر شمیل در ستایش حضرت محمد (ص) و قرآن 215
2- 2- 2- سخن شبلی شمیل درباره امام علی بن ابی طالب (ع) 216
2- 3- نسیب عریضه و سبک شعری تازه 216
فصل دوم: تاثیر ادبای مسیحی عرب بر جهان عرب 217
1- اندیشه ها و جنبش های نوین سیاسی – اجتماعی 218
1- 1- راههای نفوذ فلسفه روشنگری فرانسه و اندیشه های انقلاب فرانسه
در خاور عربی 222
1- 2- کوشش عملی ادبا 232
1- 3- کشورهای عربی 235
1- 4- انجمن های روشنگری فرهنگی در سوریه 237
2- داستان 242
2- 1- انگیزش منفی به دین وتمسخر مظاهر آن و طرح ارزش های ضد دینی 245
2- 1- 1- خودکشی 250
2- 1- 2- اعتراف 254
2- 2- اهتمام به غریزه ممنوعه جنسی و توصیف صحنه های تحریک آمیز 255
2- 3- استعمال گویش محلی و تضعیف زبان فصیح عربی 266
2- 4- واقع گرایی در داستان 268
3- تاریخ 280
نقدو نظر 280
4- زبان شناسی 283
فصل سوم: اندیشه ادیب مسلمان 286
1- طه حسین 288
1- 1- آثار ادبی طه حسین 288
نقد و نظر 299
چکیده 301
خلاصه البحث 303
منابع 305
